In een grijs verleden zat ik op de Pedagogische Academie in opleiding voor onderwijzer op de lagere school of voor kleuterleid(st)er. De basisschool lag nog in het verschiet. En iedereen liep stage op lagere school of kleuterschool. Maar als onderwijzer in opleiding deed je ook een stage op een kleuterschool.
Op de kleuterschool waar ik terecht kwam was mijn eerste opdracht om kinderen te leren zelf hun veters te strikken. Het was nog voor de tijd van klittenband en ‘life hacks’. En of het een deel was van het curriculum of dat het was ingegeven door welbegrepen eigenbelang van de juf, zal ik het midden laten. (Heeft u wel eens 15 paar veters gestrikt vier keer op een dag??).
Probleem één was dat wat je zelf gedachteloos doet, nu moest uiteenrafelen tot een reeks van logische, kleine stapjes die de kleuters konden begrijpen en nadoen. Erg leerzaam!
Probleem twee was, dat je vóór het kind zat, bij het uitleggen. Daarom moest je het vetertje kunnen strikken in spiegelbeeld van je normale routine. Want naast het kind zitten was geen optie. Onhandig en het kind zag niet wat je deed.
Wat me is bijgebleven van dat proces is de uiterste concentratie waarmee de kleuters leerden om hun schoentjes te strikken; met hun kleine vingertjes nog onhandig, puntje van hun tong tussen de lippen, stapje voor stapje, met vallen en opstaan het schoentje leren strikken. Tot het routine was en ze zo hun eerste diploma haalden: het Strikdiploma!
Routine
Nu is het buitengewoon prettig dat dagelijkse handelingen op routineniveau kunnen worden uitgevoerd. Stel je voor dat je elke dag opnieuw die routinetaken weer moest leren.
Maar met het verwerven van routine, verliezen we ook iets: de concentratie en aandacht op de taak. Er komt ruimte in ons hoofd om aan andere dingen te denken.
Voorbeelden zat. We poetsen de tanden en denken aan wat we die dag op de agenda hebben. We rijden naar huis en denken aan die vergadering of aan de boodschappen.
En op het werk is het niet anders.
Maar welke invloed heeft dat eigenlijk op veiligheid dat we tegelijkertijd een routinetaak uitvoeren en aan iets anders denken? Om daarachter te komen, ben ik in de cijfers gedoken en vond het volgende.
Bij het vaststellen van de fundamentele oorzaak (root cause) van ongevallen vond de Arbeidsinspectie in ruim 3200 van de 10.350 onderzoeken dat gebrek aan concentratie van doorslaggevend belang was in de totstandkoming van het ongeval.
Zegen/vloek
Routine is zowel een zegen als een vloek. Aan de ene kant omdat we de taak volledig doorgronden. Aan de andere kant omdat we menen dat er belangrijker zaken zijn om aandacht aan te schenken dan aan de taak waarmee we bezig zijn.
Maar veiligheid en concentratie on the job gaan hand in hand. Net als bij de kleuters die hun vetertje leren strikken moet je concentratie volledig zijn gericht op je taak. Anders komen er ongelukken van.
POLL
Laden ...
Laden ...
